ÇATIŞMA YÖNETİMİ

Yapıcı Çatışma Özellikleri

• Eşitli ortamı sağlar.

• Diğer tarafları meşru sayar.

• Tehdit yerine orta çıkarlara vurgu yapar.

• Genellikle çatışma çözülür, barışa doğru gider.

Yıkıcı Çatışma Özellikleri

• Taraflar esnek değildir, asla taviz vermezler.

• Amaç karşı tarafı yenmektir.

• Çatışma uzun ve şiddetli geçer.

• Kontrol etmek zordur kutuplaşmaya gidilmiştir.

• Söylemlerde çatışmaya girer.

Çatışmanın Unsurları

• Taraflar arasından mücadele pratiği olmalı.

• Karşılıklı bağımlılık.

• Taraflar hedeflerine giden yolda karşı taraftan da bir müdahaleyi algılamalıdır.

Çatışma Yoğunluğu

• Görünmez çatışma: şiddet yok, örnek: seçim süreci.

• Görünür çatışma: şiddet yok, örnek: ABD kutuplaşması.

• Kriz: şiddet var örnek: Azerbaycan-Ermenistan.

• Savaş: şiddet var, örnek 2.Dünya savaşı.

Aktörlerin Düzeyi

• 1. Düzey Aktörler: Siyasi ve askeri liderler, çatışan tarafların temsilcileri.

• 2. Düzey Aktörler: Çatışmayı 3.taraf olarak sonlandırmaya çalışan taraflar.

• 3. Düzey Aktörler: Kalkınma ve STK’lar.

Araçlar

• Olumlu araçlar: Müzakere, diplomasi, silahsızlanma

• Olumsuz araçlar: kendi gücünü kullanabilme, ambargo, yaptırımlar.

Yararlı Çatışma: Şiddete varmayan veya az şiddetli çatışmalar.

Zararlı Çatışma: Çatışma yoğun şiddete evrilirse zararlı olur.

Negatif Barış: Fiziksel şiddet yoksa.

Pozitif Barış: Sosyal adaletin ve adil ilişkilerin kurulduğu temel hak ve özgürlüklerin kurulduğu, huzurun ve barışın sağlandığı ortamdır.

Şiddet İçermeyen Çatışmalar

• Gizli Çatışma: Tanımlanmış bir toplumsal değere karşı ya da bir olaya karşı farklı düşüncelere sahip olmak. Örnek; Laiklik, AB üyeliği.

• Görünür Çatışma: Çatışma dile dökülür, taraflar birbirini suçlar, tehdit eder, ekonomik ambargo uygulanır. Örnek: Çin-ABD.

Şiddet İçeren Çatışmalar

• Kriz: Ani bir gelişme karşısında şiddetin patlak vermesidir. Sürekli bir şiddet yoktur.

• Şiddetli Kriz ve Savaş: İkisinde de silah var fakat savaş daha yıkıcıdır.

Çatışma Yönetiminin Safhaları

• Çatışmayı Yatıştırmak: Şiddet içeren çatışmada ateşkes ilan edilmesi hızlı sonuç almaya yönelir. Pozisyonlar çıkarların önündedir. Genelde gizli yürütülür. Yer alan aktörler 1.düzeydir. Arabulucu müdahalesi vardır. Barış negatif barıştır.

• Çatışmayı Çözme: Ortak çıkarlar pozisyonların önündedir. Detaylı çalışma analizi yapılır. Talepler dillendirilir. Genelde 2.düzey aktörler yer alır. Barış negatif barıştır.

• Çatışmayı Dönüştürme: Süreç ve yapısal değişim odaklıdır. Toplumsal barışı sağlayacak her türlü değişim yapılır. Süreç daha uzundur. 3. Düzey aktörler yer alır. Toplumsal değişim vardır. Barış pozitif barıştır.

Şiddet Türleri

• Fiziksel şiddet: savaş, istismar.

• Yapısal şiddet: açlık, fakirlik.

• Sosyal ve Kültürel Şiddet: ayrımcılık, asimilasyon, ırkçılık.

• Ekolojik şiddet: Çevre kirliliği, küresel ısınma.

• Siber şiddet: Enerji, ulaşım, finans gibi altyapıları hedef alan saldırılar.

Çatışma Analizi

• Çatışma profili

• Aktör profili

• Strateji Oluşturma

• Uygulama

Çatışma Profili

• Arka plan analizi

• Neden Analizi

• Mevcut durum analizi

• Çevre analizi

Aktör Analizi

• Aktör profili

• Aktörlerin talep analizi

• Aktörlerin swot analizi (aktörlerin güçlü yanları, zayıf yanları, fırsatları ve tehditleri).

• Toplumların barış kapasitesi

2.NOT

Steward’a Göre İç Çatışmalara Neden Olan 4 Ekonomik Faktör

• Grup motivasyonu: Etnik, dini, kültürel, coğrafi ya da sınıfsal olsun duyguları harekete geçiren grup motivasyonu.

• Özel motivasyon: Çatışma bireyleri ayrımcılık nedeniyle, fakirlik nedeniyle ya da kişisel çıkar ile motive edebilir.

• Yasal düzenlemelerin kapsayıcı olmaması.

• Çevrenin Tahribi

Çatışma Nedenleri

• Realizme göre temelde güce dayalıdır.

• Liberalizme göre temelde iş birliğine dayalıdır.

• İnşacılığa göre temelde her şeyi insanların inşa ettiğini söyler.

• Marksizme göre çatışma sınıf çatışmasıdır.

Toplumun Barış Kapasitesini Belirleyen Kurumlar

• Adalet sistemi

• Güvenlik Kuvvetleri

• Eğitimciler

• Din Görevlileri

• İhtiyarlar, sanatçılar, futbolcular, gazeteciler.